0 comments:

RELATORIO

CARA MEMBUAT TULISAN BERJALAN (MARQUEE)


RELATÓRIO  ACTIVIDADES ESTÁJIU IHA MINISTERIO TRANSPORTE E COMUNICAÇÕES  INFORMATION AND COMUNICATION TECHNOLOGY( ICT)

   HUSI;
JOAO PIO LEMOS
1620261276



DEPARTAMENTU TÉCNICA INFORMÁTICA
FAKULDADE INFORMATION AND COMMUNICATION
TECHNOLOGY  (ICT)
INSTITUTE OF BUSINESS (IOB)
2019







Relatoriu Estajiu (PKL)
Hato’o Husi Fakuldade Informasaun Komunikasaun no Tekonojia hanesan nu’udar Kriteria ida hodi hakerek Relatoriu Estajiu (PKL)
Tinan Akademiku 2019 iha Institute Of Business (IOB)
Prepara husi
Fakuldade Informasaun Komunikasaun no Teknolojia
Departamentu Teknik Informátika
Aprovasaun no konfirma iha loron……..Data…......Julho 2019

Koñesementu:

Xefe Komisaun Organizador Estajiario

(Oscar da Silva, S.kom.)



Dosente Orietador Estajiu I

(Marianus M. Seran Bria,S.Kom.,M.T.I.)

Xefe Departamento T.I.

( Vasio Sarmento Soares,S.Kom.M.T.)

        Dosente Orientador Estajiu II

( Maria Angela Dos Santos S.Kom.)

Decano FakuldadeI.C.T.

( António S.Martins, L.Gi.,M.T.I.)


LIA MAKLOKEN


Hoksolok bo’ot, iha biban ida ne’e hakarak agradese ba Aman Maromak, tan ho Aman Maromak kbi’it no beran bo’ot bele ajuda hakerek na’in hodi bele hakerek hotu relatoriu ida ne’e ho diak no kmanek iha tempu ne’ebe determina tiha ona. Tema ne’ebe hakerek na’in hakerek maka Relatóriu Estájiu.
Hakerek na’in la haluha mos hato’o obrigado no agradese bo’ot teb-tebes ba iha fakuldade I.C.T. liu husi Decana no corpo dosente hotu liu-liu Xefe Departemento Teknik informatik, ho grasa bo’ot tebes ne’ebe fo ba hakerek na’in hodi hala’o estájiu (Pratika Servisu) ho nia hanoin ne’ebe murak.
Obrigadu no agradese mos ba iha Ministerio Transporte E Comunicaçoes, liu husi Director Jeral no Xefe Departementu ida-idak ho nia estrutura tomak nomos funsionariu sira hotu ne’ebe simu hakerek na’in ho di’ak durante fulan ida nia laran. Iha biban ida ne’e mos, hakerek na’in la haluha hato’o obrigadu wain ba parte hotu nebe’e fo suporta ba hakerek na’in, atu kapasita no suporta hakerek na’in, atu bele sai alunu ne’ebe kreativu iha aspetu edukasaun nian iha futuru.
Ikus liu hakerek na’in ho haraik-án no laran luak  tebes karik iha failansu ruma hadian ba konseitu iha relatóriu nia laran ho konstrutivu no progresaun ho idane’e hanesan ema la ses husi sala hodi hein ita bo’ot nia kritika no sujestaun sira ne’e.




KAPITULU I
INTRODUSAUN

Estajiu hanesan aktividade pedagoziu ida ne’ebe estudante sira atu konkore sira nia an iha Instituisaun ka Organizasaun naun formal ruma ne’ebe iha. Hodi nune’e estudante sira bele hatene no hetan experiensia ruma husi fatin ne’ebe sira pratika, hahu husi Instituisaun ka organizasaun sira ne’e bele motiva no korazen estudante sira atu implementa sira nia esperitu sosial no liliu oinsa sira bele hatene kle’an liutan konaba normas ka regras Teknik Informatik nian. Apriende diak liutan iha nivel Teknologiae nian sai hanesan sasukat ba estudantes sira atu hodi sai lider ida ne’ebe matenek no profesional iha organizasaun sira ne’ebe relevantes ho sira nia area rasik.
Nune’e mos atu konkista diak liutan kontextu ne’e, hanesan estudantes husi East Timor Institute of Business (IOB) ho nia teoria hosi hakerek nain nia hanoin katak ho natureza matenek nian nebe’e ita ema hetan hanesan fini ida ne’ebe ita tenki kuidadu hodi nune’e ita bele dezenvolve no sai ema ne’ebe matenek. Nune’e mos hatene oinsa atu organiza no responsabiliza didiak nia matenek ne’ebe iha. Hakarak haktenik tan katak siensia mak sai hanesan mata dalan ida mos ba ema hotu-hotu nia profesionalidade ne’ebe lahanesan husi siensia sira ne’ebe nia apriende, nune’e ho hau nia teoria rasik maka hanesan tuir mai ne’e Knuk Matenek neon Badaen sentidu katak knuk hanesan kakutak ne’ebe ita ema iha no kria husi maromak atu hodi hanoin no hatene saida mak ita hetan husi ema seluk, hanesan East Timor Institute of Business (IOB) halibur Timor oan tomak ne’ebe hakarak buka no aumenta diak liutan sira nia matenek. Nune’e mos neon katak hanoin liu husi buat ne’ebe ita hare oinsa atu lao tuir dalan ne’ebe diak maka hanesan siencia ne’ebe ita aprende ona.
Badaen siknifika katak siensia tomakne’ebe ita apriende ita tenki hatudu iha pratika hodi nune’e bele hamosu rezultadu ne’ebe diak ho kualidade ne’ebe bele dada ema seluk nia interse no diknifika ita iha fatin ne’ebe pratika ba. Ikus liu dalan diak liu ne’ebe atu atinji buat ne’ebe ita hakarak hatene no hetan buat diak ruma husi Instituisaun ka Organizasaun, tenki apriende husi teoria sira nune’e ita bele dedika ita nia an iha nivel edukasaun no peskiza barak liu iha sociedade, liliu iha parte administrasaun nian.
Realizasaun estajiu prátika nudar misaun prinsipal Institutte Of Buisiness nian mak eduka estudante atu iha kompeténsia hodi domina área tecnolojia atu bele dezenvolve professionalizmu.  Estájiu prática nudar dixiplina obrigatória ba Estudante Semester VII  ho nia Departamento Teknik Informatik. Estájiu Fulan ida ne’e, iha esperansa atu hasaé papel Teknik Informatik  nian nudar parte ida husi Institutte Of Buisiness hodi bele Esforsu atu hasa’e kualidade edukasaun iha area informátika ne’ebé orienta ba:
1.      Institutte Of Buisiness nudar sentru hodi kuidadu no dezenvolve siensia teknolójia.
2.      Eduka estudante atu serve tomak no mos sente iha responsablidade ne’ebé bot kona ba progressu teknolójia nasaun Timor Leste.
3.      Hasa’e profisionalizmu estudante estajiariu nian hodi fo benefisiu ba esforsu dezenvolvimento nasaun nian.
Objetivo Estajiu hosi estajiu ne’e maka, hatene oinsa atu aprosima diak liutan ho rekursu no personalidade servisu nian iha Instituisaun ne’ebe relevantes liliu iha Ministerio Transporte E Comunicaçoes nian, motiva no experiensia foun husi Intituisaun seluk. Motivasaun diak husi servisu ne’ebe halo nun’e ita bele hatene no si’ik ita nia frakus no abilidade servisu sira, nune’e lalais bele apriende liu husi sistema servisu nian iha Instituisaun Nasional no mos Internasional. Iha Objetivu espesifiku ne’e liu hosi estajiu nian maka;
1.      Hatene no aumenta diak liutan sistema servisu iha Area Teknika Informatika husi Ministerio Transporte E Comunicaçoes ho Departamentu (DNIT)  ho Departamentu  (NOC)
2.      Fo oportunidade ba estudante sira atu konese diretamente kona ba servisu nebe sai hanesan lisaun ida ba sira hodi dezenvolve sira nia matenek.
3.      Permite estudante sira atu aplika sira nia matenek nebe mak sira hetan husi teoria iha Eskola.
4.      Atu hametin relasaun kooperasaun entre empreza, instituisaun sira ho eskola.  Liu husi  bele sai hanesan media promosaun ida ba  instituisaun servisu sira, no hanesan sasukat ida ba Escola hodi  ganrantia kualidade  Eskola nian.
Relatorio mak hanesan kada estudante ida-idak halao nia estagio lor-loron iha fatin instituisaun ka iha kampo de trabalho data ne’ebe detemina husi loron 04 Februari no remata iha loron 04 de Marco tinan 2019,East Timor Institute of Business (IOB) fo ba estudante ida-idak tenke tuir regras mak hanesan tuir mai ne’e:
1.      Atu priense kriteria balun ne’ebe mak kurikulum Akademiku eskola nian no ba estudante.
2.      Motiva estudante sira atu dezenvolve no deskobre buat ne’ebe mak sira hetan husi Ministerio Transporte E Comunicaçoes, no ida-idak nia matenek.
3.      Hasae kapasidade estudante sira nian iha parte hakerek utiliza lian tetun tuir nia gramatika ne’ebe mak ita uza lor-loron.
4.      Sai hanesan evidensia ida ba estudante sira durante tuir estajiu iha fatin instituisaun nian.

Benefisiu hosi estajiu ne’e maka, hatene oinsa atu aprosima diak liutan ho rekursu no personalidade servisu nian iha Instituisaun ne’ebe relevantes liliu iha Ministerio Transporte E Comunicaçoes nian, motiva no dada experiensia foun husi Intituisaun seluk. Motivasaun diak husi servisu ne’ebe halo nun’e ita bele hatene no si’ik ita nia frakus no abilidade servisu sira, nune’e lalais bele apriende liu husi sistema servisu nian Iha benefisiu espesifiku ne’e liu hosi estajiu nian maka;
1.      Hetan esperensia servisu husi fatin estajiu Iha Ministerio Transporte E Comunicaçoes iha Diresaun (DNIT)
2.      Hetan valor estajiu hodi  prienche ba materia Estajiu produtivo iha Semester VII nian.
3.      Promove siensia nebe hetan husi Kampus  ba fatin estajiu ho Topico Haburas no Habelar Iha Fatin Ministerio Transporte E Comunicaçoes Diresaun (DNIT)

KAPITULU II

KONESEMENTO JERAL KONA FATIN ESTÁJIU

Diresaun Nasional Infraestruturas e Komunikasaun (DNIC) responsabiliza kona ba asuntu Informasaun, Komunikasaun i Teknolojia ho mandatu Dekeitu Lei 20/2016 iha artigu 42 hanesan tuir mai ne’e :
a)      Prepara i dezenvolve Informasaun i iha Ministeriu Obras Publik i Transportes  Komunikasoens (MOPTC) no mos servisu hamutuk ho area relevantes iha nivel governu konaba nia sistema Informasaun, Komunikasaun i Teknolojia (Information, Communication and Technology-ICT). 
b)      Jere no garante rede komputadores iha internal MTC no entidade publiku liu husi koordenasaun servisu iha are relevantes ou bazeia mandatu ruma husi nivel altu;
c)      Promove servisu kooperasaun iha area ICT hamutuk ho Autoridade Reguladora ba Komunikasoens no mos entidade internasional;
d)     Servisu seluk-seluk tuir lei;.

2.3. Vizaun
Dezenvolveservisu ICT atuasleira boa governasaun no dezenvolvimentusosio-ekonomikuiha Timor-Leste.


2.6. Funsaun Estrutura
 Atu hala’o ninia funsaun ne’e , DNIT iha unidade 4 hanesan tuir mai ne’e :
  1. Administration  and ServiceSupport
  2. Help Desk
  3. Network Operation Center (NOC)
  4. Server and Applications 
Husi unidade 4 ne ninia funsaun no responsabilidade hanesan tuir mai ne’e :
  1. Adiministration and Service Support
a)      Kontrolaservisu adiministrasaun e servisu atende publiku hamutuk ho servisu Help Desk;
b)      Elaboraezekusaun orsamentu anuais ba DNIT atu kria balansu kapasidade teknika DNIT no orsamentu anual nebe’e hetan aprovasaun husi komisaun Orsamento iha Minisatério Finansas;
c)      Responsabiliza mos kona ba asuntu kapasitasaun funsionariu DNIT atu priense nesidade hotu-hotu iha DNIT atu jere servisu loron-loron iha DNIT;
  1. Help Desk
a.      Jereno hare asuntu internu ministerial liu-liu kona ba atendimentu emerjensia sira ho komputadores, linha internet no mos ba falhansu tekniku ruma kona ba software & hardware ba sistema komputadores.
b.      Responsabilizakona ba kliente sira nebeiha falhansu tekniku kona ba rede internet liu  husi projeitu NCP (Network Connectiviky Project);
c.       Indentifika uzuariu komputadores iha rede internu ministerial liu-liu koneksaun rede iha problema ruma ho koneksaun rede internet.
d.      Hanesan portaun ba asistensia tekniku nebe urjente.

  1. Network Operation Center (NOC)
a.      Jererede Internet governu hodi kontrola pakote tekniku hanesan firewall, aloksaun bandwidth ba Uzariu rede NCP iha instituisaun governuhotu-hotu;
b.      Fahe koneksaun internet bandwidth (Banda Largura) ba uzuariu rede Internet governu nian at konekta no aloka Bandenidth ba Intituisaun governu;
c.       Fo linha foun ba intitusaun sira nebe presija linha internet;
d.      Monta no Install equipamentu hodi apoiu tekniku atu alkansa implementasaun
e.       teknika iha atividade operasional rede NCP;
f.       Kontrola koneksaun fisika rede Internet governu liu husi fibra optika no mos linha
WiMAX.
g.      Rezolve Problema teknika rede mosu iha firewall, linha internet, no mos fiu (kabu) fibra optika, sistema wimax no mos antena VSAT (Very Small Aperture Terminal) atu garante internet bandwidth rede iha ligasaun satelitu.
  1. Serves and Application
a)      Responsabilidademasimu atu toma atensaun masimu atu kontrola Data Center DNIT nebe hanesan portaun ba rede inrenet governu (internet gateway);
b)      Responsabilidade no garante kualidade servisu sistema server ho ninia aplikasaun tomak;
c)      Jere no kontola opersionalteknika ba sistema server ho saftware & hardware iha DataCenter DNIT;
d)     Identifika software no hardware relasiona ho sistema Data Center DNIT atu garante kontinuasaun rede NCP;
e)      Kontrola no jere jestaun servisu webmail MTC;
f)       Kontrola no jere sistema Domain.tl (Country Code Top Level Domain-ccTLD);
g)      Monitoriza rede NCP liu husi servisu Network Monitoring nebe uza SolarWinds;
h)      Jere no kontrola  Website MTC hanesan icon Ministeriu atu promove MTC ba mundu internasional, rejional mos ba nivel nasional atu akumula interese nasional;


KAPITULU III

LIAFUAN MAKTAKA

Ho estajiu ne’e hau bele hatene no hetan experiensia barak husi Minisetrio Transporte E Comunicacoes , maske buat barak maka hau la konsege termina ho hau nia vontade no mehi hakarak atu apriende diak liu tan, maibe hau garantia katak buat barak ona maka hau apriende durante fulan ida nia laran. Ho nune’e ikus liu hau hakarak konklui hau nia sentimentu hanesan estudante husi IOB katak hirak ne’e hotu hanesan dalan diak ida mai hau, loron ruma hau sei aplika buat diak ruma iha base ho experiensia sira ne’ebe hau hetan durante fulan ida nian laran.
Hau nia Sujestaun hakarak atu relata ba parte Dosente Orientador nian katak ita presisa halo Visita ba Alunos sira neebe estajiu iha fatin atu nune’e bele dezenvolve liu tan iha fatin estajiu nee rasik, liu husi situasaun ne’ebe mak diak atu nune’e bele garante kualidade estajiuariu nian iha parte hotu-hotu. Atu nune’e labele mosu difikuldade boot mai ami estudante wainhira iha tempu estajiu nian.Ho biban ida ne’e mos hau hakarak atu husu deskulpa de’it keta relasiona ho hau nia sujestaun ida ne’e la relevante ou la monu ba Dosente sira no mos Diretor ho nia estrutura tomak sira nia laran karik hau ata haraik an atan hau husu deskulpa e orbrigado barak



REFERENCIA

Durante ami Estagiu iha Ministerio Transporte E Comunicaços,Iha Derisaun DNIT   Mak Hanesan ema sira ne’e mak Durante fulan ida (1) Fo hanorin ba ami kona servisu iha area Teknik Informatika Naran mak hanesan tuir Mai ne’e;
Sr: Paulo Da Costa                                                           Sr: David Noronha

Sr: Helio Dos Santos





 

ANEXO(FIGURA AKTIVIDADE)



 


 



 



DIARIO ATIVIDADE IHA (MTC) DIRECÃO DNIT

No
Loron/Data

Horas
Aktividade
Obs
Dader
Loraik
1
Sigunda  Feira
18/02/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Chefi DNIT fo esplikasaun kona liña iha NOC

2
Terca  Feira
19/02/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Kria ami ida idak nia bloger iha fatin estagiu

3
Kuarta Feira
20/02/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Halo instalasaun software iha fatin estagiu


4
Kinta Feira
21/02/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Seting Printer ho Scan ho Printer

5
Sexta Feira
22/02/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
Limpeza

6
Sigunda  Feira
25/02/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Ligasaun  cabu fibra optik iha NOC

7
Terca  Feira
26/02/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Halo instalasuan PC iha Fatin Rekursu Humano

8
Kuarta  Feira
27/02/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Pratika Fio Faber Opitic
No Tama iha Data Center

9
Kinta  Feira
28/02/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Aprende Kona Rede Local kona ba Remote Destop

10
Sexta  Feira
01/03/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Aprende kona Jaringan  oinsa atu kria Jaringan

11
Singunda  Feira
04/03/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Instalasun Driver Printer HP iha Diresaun Finansa

12
Terca  Feira
05/03/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Free Hela Halimar Internet

13
Kuarta Feira
06/03/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Feriado Loron Cinsaz

14
Kinta  Feira
07/03/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Despidida Determinasaun Estagio iha MTC

15
Sexta feira
08/03/2019
8:00-12:00
14:00-17:00
·         Cek kabel  o nia alat generator hodi identifika fio rj 45

16
Segunda feira
11/032019

8:00-12:00
14:00-17:00
·         Hadi’a fio rj 45 iha fatin aprovizonamentu

17
Terça feira
12/03/2019

8:00-12:00
14:00-17:00
·         Chefi sira hanorin ami kona ba oinsa kria ip estatik

18
Quarta  feira
13/03/2019

8:00-12:00
14:00-17:00
·         Halo instalasaun komputador iha fatin estagio

19
Quinta  feira
14/03/2019

8:00-12:00
14:00-17:00
·         Chefi sira hanorin ami kona ba remote descktop.

20
Sexta feira
15/032019

8:00-12:00
14:00-17:00
·         Actividade kuda ai-oan iha Hera

21
Segunda feira
18/03/2019

8:00-12:00
14:00-17:00
·         Actividade sobu monta komputador iha fatin estagiu



               Rekoñesementu;



Dili,......../......./2019

Hakerek Nain;



       (João Pio Lemos)



Xefe Dep. (HelpDesk)



 (Paulo Da Costa)

















0 comments: